Wiedza o tym, że erytromycyna rozkłada się w środowisku kwaśnym nie jest ani nowa ani tajemna. Na stronie PubChemu można znaleźć informację wraz z odnośnikiem do opowiedniego artykułu, że pH<4 działa destrukcyjnie na ten antybiotyk. [1]

https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Erythromycin#section=Decomposition (dostęp 2024-08-30).

Pomimo dostępu do tej wiedzy do aptek trafiają recepty na leki, w których składzie jest jednocześnie erytromycyna i kwas salicylowy (najczęściej). Jesteśmy jednak w stanie podjąć działania zmierzające do rozdziału niezgodnych składników i wykonania leku, który zapewni aktywność farmakologiczną antybiotyku.

Posłużę się tu przykładem wieloskładnikowej recepty, która trafiła do naszej apteki w ostatnim czasie.

Rp.

D.S. 2xdz

Poprosiłem Akademię Fagron ([email protected]) o zbadanie pH tego leku. Zespół najpierw wykonał roztwór pozbawiony kwasu salicylowego. Po zbadaniu papierkiem lakmusowym wykazał on pH rzędu 8-9. Jest ono odpowiednie dla trwałości i aktywności erytromycyny. Po dodaniu kwasu salicylowego pH r-ru obniża się do 3, co powoduje rozkład tegoż antybiotyku i zanik właściwości farmakologicznej dla niego charakterystycznych.

Decyzja jak należy postąpić po otrzymaniu takiej recepty nie jest prosta. Osobiście skłaniam się ku wykonaniu 2-óch roztworów po 75,0 g z rozdziałem niezgodnych składników. Pozwala to na wycenę 150,0 g roztworu zgodnie z ordynacją lekarską, bez konieczności poprawy recepty. Czas leczenia będzie krótszy, ale z zachowaniem aktywności wszystkich składników. Bez wydzielenia kwasu salicylowego wydalibyśmy lek pozbawiony działania erytromycyny.

TONIK “A” – 1,67% r-r kwasu salicylowego na 55%-owym etanolu.

TONIK “B” – r-r chloramfenikolu, erytromycyny, metronidazolu i prednizolonu (z zachowaniem stężeń z recepty) na 55%-owym etanolu.

Roztwór kwasu salicylowego należy zastosować na 1 godz. przed lub 2 godziny po zastosowaniu roztworu z erytromycyną [2]

Nauczony wcześniejszym doświadczeniem zalecam przechowywanie roztworów erytromycyny w temp. pokojowej. Przy niższych stężeniach etanolu antybiotyk ten potrafi wykrystalizować z roztworu podczas przechowywania w lodówce.+

Bibliografia:

[1] Lewis, R.J. Sr.; Hawley’s Condensed Chemical Dictionary 15th Edition. John Wiley & Sons, Inc. New York, NY 2007., p. 510

[2] Jachowicz R. (red.), RECEPTURA apteczna SPORZĄDZANIE LEKÓW jałowych i niejałowych, 2021, wyd. I